In La Canne (en veel andere vecht- en stokkunsten) is de gewichtsverplaatsing en voetplaatsing bij  een slag cruciaal voor kracht, balans en precisie.

Voetplaatsing en gewichtsverplaatsing

1. Voet zetten:
   • Bij een stap naar voren wordt de voet eerst met de hiel neergezet, maar niet met het volledige gewicht. Dit zorgt voor stabiliteit en voorkomt dat je te ver naar voren leunt, wat je balans kan verstoren.
   • De voet landt in de richting van het doelwit, maar blijft licht en mobiel.
2. Gewichtsverplaatsing:

1. Het gewicht wordt niet direct op de hiel geladen, maar rolt soepel naar voren over de voet, van hiel naar middenvoet en uiteindelijk naar de bal van de voet (voorvoet).
2. Op het moment van impact komt het gewicht vooral op de bal van de voet te liggen. Dit zorgt voor:
   • Kracht: Je kunt kracht genereren vanuit de grond, via de heupen, naar de stok.
   • Balans: Je blijft wendbaar en kunt snel reageren op een tegenaanval.
   • Stabiliteit: De voet fungeert als een “veer”, klaar om direct te herpositioneren.
3. Heuprotatie en as-dissociatie:
4. Terwijl het gewicht naar voren rolt, draaien de heupen mee om de slag te versterken. De schuine voetstand (parallellogram) maakt dit mogelijk zonder de balans te verliezen.

Praktisch voorbeeld

• Fase 1: Hiel raakt eerst de grond (licht contact).
• Fase 2: Gewicht rolt naar voren, heupen draaien, en op het moment van slaan staat het gewicht op de bal van de voet.
• Fase 3: Direct na de slag kun je het gewicht weer naar achteren verplaatsen om te herstellen of een volgende actie in te zetten.

In de historische en technische bronnen over La Canne en andere stokvechtstijlen (zoals Spaans stokvechten en Japanse wapenkunsten) wordt de voetplaatsing en gewichtsverplaatsing vaak beschreven in termen van balans, krachtgeneratie en mobiliteit.

1. Frans Stokvechten (La Canne) – Larribeau

• Voetwerk en gewichtsverplaatsing:
  • Larribeau benadrukt dat de voet eerst met de hiel landt, maar dat het gewicht direct naar de bal van de voet rolt tijdens de slag. Dit staat beschreven in de basisprincipes van de garde (houding) en het uitvoeren van coups (slagen).
  • De “moulinets” (molenbewegingen) vereisen een dynamische gewichtsverplaatsing van hiel naar bal, om kracht te genereren vanuit de grond (“appui”).
  • Balans: Het gewicht mag nooit volledig op de hiel rusten, omdat dit de mobiliteit beperkt en de slag verzwakt.
  • Heuprotatie: De heupen draaien mee met de voetbeweging, wat de slag versterkt en de as-dissociatie tussen boven- en onderlichaam mogelijk maakt.

2. Spaans Stokvechten – Vendrell y Eduart

• Voetplaatsing:
  • Bij slagen zoals een verticale slag wordt de voet naar voren gezet met de hiel eerst, maar het gewicht wordt naar voren verplaatst naar de bal van de voet op het moment van impact.
  • Segmentale rotatie: De voet, knie en heup werken samen om kracht te genereren, waarbij de bal van de voet als “pivotpunt” fungeert.
• Balans en stabiliteit:
  • Het handhaven van een lichte, veerkrachtige voetpositie is essentieel om snel te kunnen reageren op tegenaanvallen.

3. Jacob Happel – Stokvechten, Sabel, Zwaard

• Gewichtsverdeling:
  • Happel beschrijft dat het gewicht nooit statisch op de hiel of voorvoet mag rusten, maar dynamisch moet bewegen tijdens een aanval.
  • Bij stappen naar voren wordt de hiel eerst geplaatst, maar de kracht komt voort uit het “afzetten” van de bal van de voet, vergelijkbaar met schermen.
• As-dissociatie:
  • De voetplaatsing ondersteunt de onafhankelijke beweging van de stokas ten opzichte van het lichaam, wat precisie en kracht vergroot.

4. Shindō Musō-ryū Jōjutsu (Japanse stafkunst)

• Voetwerk:
  • In Japanse stafkunsten wordt de voet vaak eerst met de hiel geplaatst, maar het gewicht wordt naar voren verplaatst naar de bal van de voet bij het uitvoeren van een slag (tsuki of uchi).
  • Dit principe is vergelijkbaar met kendo en iaido, waar de voetwerk (ashi-sabaki) cruciaal is voor kracht en balans.

5. Miyamoto Musashi – “Heihō Kadensho”

• Gewichtsverplaatsing:
  • Musashi benadrukt het belang van een lichte, veerkrachtige voet die kracht kan genereren door het gewicht van hiel naar bal te verplaatsen.
  • Dit principe is toepasbaar op zowel zwaard- als staftechnieken en wordt vaak gekoppeld aan het concept van marobu (rondheid) in beweging.

Zwaartepunt projectie

Een fundamenteel biomechanisch principe dat in veel vechtkunsten en bewegingsleer centraal staat: de projectie van het zwaartepunt en hoe dit de krachtoverdracht vanuit de grond beïnvloedt. Dit is vooral relevant in La Canne, stokvechten, en andere wapenkunsten waar voetwerk, balans en krachtgeneratie essentieel zijn. Laten we dit verder uitdiepen, met name hoe het zwaartepunt en de gewichtsverplaatsing samenwerken voor effectieve slagen.

Projectie van het Zwaartepunt: Waarom Richting Cruciaal Is

a. Zwaartepunt richting hiel of bal van de voet

• Correcte projectie:
  • Het zwaartepunt moet tussen hiel en bal van de voet worden geprojecteerd, in de richting van de voetboog (middenvoet).
  • Dit zorgt voor een stabiele basis en maakt het mogelijk om kracht te genereren vanuit de grond.
  • Bij een slag wordt het gewicht van hiel naar bal verplaatst, waardoor de kracht via de voetboog en knie naar de heupen en uiteindelijk naar de stok wordt overgedragen.
• Foutieve projectie (richting knie):
  • Als het zwaartepunt te ver naar voren wordt geduwd (bijv. richting knie of tenen), verlies je stabiliteit en wordt de krachtoverdracht gebroken.
  • Dit resulteert in een zwakkere slag en maakt je kwetsbaar voor tegenaanvallen, omdat je niet meer kunt “duwen” tegen de grond.

b. Biomechanica van krachtoverdracht

• Keten van kracht:
  • De kracht begint bij de voet (bal of hiel), gaat via de knie naar de heupen, en wordt vervolgens via de rompspieren en schouders naar de stok overgedragen.
  • Als het zwaartepunt te ver naar voren valt (bijv. over de knie), wordt de knie geblokkeerd en kan de heup niet meer vrij roteren. Dit beperkt de kracht en maakt de beweging stijf.
• Voorbeeld uit La Canne:
  • Bij een coup de pointe (stoot) of coup de figure wordt het gewicht van hiel naar bal verplaatst, terwijl het zwaartepunt boven de voetboog blijft. Dit zorgt voor maximale kracht en balans.

Toepassing in La Canne en Stokvechten

a. Voetwerk en Zwaartepunt

• Stap naar voren:
  • De voet landt eerst met de hiel, maar het gewicht wordt gecontroleerd naar voren gerold naar de bal van de voet.
  • Het zwaartepunt blijft boven de voetboog tot het moment van impact, waarna het gewicht op de bal van de voet rust.
  • Dit zorgt voor een veerkrachtige positie, klaar om direct te reageren.
• Fout: Zwaartepunt naar knie duwen:
  • Als het zwaartepunt voorbij de knie wordt geduwd, verlies je de verbinding met de grond. De kracht komt dan uit de spieren in plaats van uit de grond, wat minder efficiënt is.

b. Heuprotatie en As-dissociatie

• Heupen als motor:
  • De heupen draaien mee met de voetbeweging, maar alleen als het zwaartepunt correct is gepositioneerd.
  • Als het zwaartepunt te ver naar voren valt, kan de heup niet meer vrij roteren, wat de slag verzwakt.
• As-dissociatie:
  • De voet en heup werken samen als een spiraal: de voet zorgt voor stabiliteit, de heup voor rotatie en kracht.
  • Dit principe wordt ook beschreven in Spaans stokvechten (Vendrell) en Japanse wapenkunsten, waar de voetwerk (ashi-sabaki) en heuprotatie (koshi-mawari) essentieel zijn.

Wat is As-dissociatie?

As-dissociatie betekent dat verschillende delen van het lichaam (voeten, heupen, rompspieren, armen, stok/wapen) onafhankelijk van elkaar bewegen, vaak langs verschillende assen. Dit stelt je in staat om:

• Kracht te genereren vanuit de grond, via de heupen, naar de stok of het wapen.
• Tegenstanders te misleiden door onverwachte hoeken en bewegingen.
• Balans en stabiliteit te behouden, zelfs tijdens complexe technieken.

Belangrijkste assen in vechtkunsten

• Verticale as (bijv. het centrale zwaartepunt, Chūshin in Japanse kunsten).
• Horizontale as (bijv. zijwaartse bewegingen, zoals in pas de côte).
• Diagonale/spiraalvormige as (bijv. draaiende slagen of molenbewegingen).
• Functionele as (bijv. de richting van de slag, Hasuji in zwaardvechten).